Subwencja oświatowa na rok 2019 wynosi 46,9 mld zł i jest wyższa w stosunku do roku 2018 o 3,8 mld zł, tj. 8,9 proc. Jest to nominalnie najwyższy wzrost wysokości subwencji oświatowej w historii. Samorządy otrzymały do podziału dodatkowo 1 mld zł na pokrycie kosztów wrześniowej podwyżki pensji nauczycieli – poinformował podczas konferencji prasowej Minister Edukacji Narodowej Dariusz Piontkowski.
W projekcie ustawy budżetowej na rok 2020 zaplanowano subwencję oświatową w kwocie blisko 50 mld zł (49,7 mld zł). To kolejny wzrost środków na edukację. Subwencja będzie wyższa o 6 proc. w stosunku do 2019 roku. Od roku 2016 wzrosła ona w sumie o ok. 9,4 mld zł.
W projekcie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2020, który został 25 października br. przekazany do konsultacji i opiniowania, podział wstępnej kwoty subwencji oświatowej na 2020 r. między samorządy przedstawia się następująco:
- gminy – 30 mld 322 mln zł (61,2%),
▫ w tym miasta na prawach powiatu w zakresie zadań gminy – 8 mld 242 mln zł,
- powiaty – 18 mld 586 mln zł (37,5%),
▫ w tym miasta na prawach powiatu w zakresie zadań powiatu – 8 mld 804 mln zł,
- województwa – 628 mln zł (1,3%).
Zaproponowany podział środków z subwencji oświatowej na 2020 r. uwzględnia m.in. następujące kwestie
- finansowanie branżowych szkół II stopnia na podstawie prognozy liczby uczniów w tych szkołach,
- finansowanie zawodów o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa narodowego,
- finansowanie w oparciu o prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego,
- wsparcie dla małych szkół w samorządach mniej zamożnych,
- świadczenie „na start” dla nauczycieli.
Podniesienie wysokości wynagrodzeń nauczycieli jest jednym z priorytetów w zakresie polityki oświatowej państwa. W stosunku do marca 2018 r. pensje nauczycieli wzrosły już o 21,2%.
Warto podkreślić, że w 2020 roku planowana jest kolejna podwyżka pensji w wysokości 6%. Z uwagi na fakt, iż zgodnie z pkt I.1. Porozumienia między stroną rządową oraz przedstawicielami Krajowej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność”, nastąpiło przyspieszenie podwyższenia wynagrodzeń nauczycieli (podwyżka planowana od stycznia 2020 r. została zrealizowana od 1 września 2019 r.). Ustalenie sposobu finansowania podwyżki wynagrodzeń nauczycieli w 2020 r. nastąpi po określeniu szczegółów jej wdrożenia.
W obowiązującym systemie prawnym nie ma przepisu, z którego wynikałoby, że budżet państwa gwarantuje w ramach części oświatowej subwencji ogólnej środki na pokrycie wszystkich wydatków na realizację zadań oświatowych jednostek samorządu terytorialnego. Zadania oświatowe realizowane przez samorządy finansowane są z ich dochodów. W latach 2016-2018, dzięki dobrej koniunkturze gospodarczej oraz uszczelnieniu systemu podatkowego, dochody jednostek samorządu terytorialnego wzrosły o 38 mld zł, w tym dochody własne wzrosły o ponad 17 mld zł.
Dodatkowo samorządy mają możliwość kreowania własnej polityki oświatowej oraz swobodę w dysponowaniu finansami. Przykładem może być decyzja dużych samorządów o podwyższaniu wynagrodzenia nauczycielom ponad poziom minimalny wynikający z ustawy Karta Nauczyciela i rozporządzenia określającego wysokość minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego. Potwierdzają to sprawozdania samorządów na temat wysokości wynagrodzeń. Wynika z nich, że szczególnie duże miasta wydatkują znacząco więcej na wynagrodzenia nauczycieli, niż są do tego zobligowane ustawowo. Zgodnie z przepisami Karty Nauczyciela samorządy mogą wypłacać wyższe wynagrodzenia nauczycielom, ale muszą to sfinansować z dochodów własnych.
Podczas koferencji prasowej, która odbyła się 7 listopada br. obecni byli wiceministrowie edukacji: Marzena Machałek, Iwona Michałek oraz Maciej Kopeć.
